Programma 4. Klimaat, energie en openbare ruimte

We hebben een incidenteel voordeel bij de nutsbedrijven van € 195.000. We hebben meer uitvoerings- en toezichtskosten door meer vergunningsaanvragen van het project Glasvezel. Dit kost in totaal € 155.000 extra. Daar staat tegenover dat we hogere inkomsten hebben van € 350.000. Dit komt door hogere vergoedingen voor beheerkosten en degeneratievergoedingen van de nutsbedrijven. Hierdoor hebben we per saldo een voordeel van € 195.000 in 2025.

We hebben een incidenteel voordeel van € 275.000 en een structureel voordeel vanaf 2026 van € 75.000 voor niet huishoudelijk afval en compostering. Het gaat om opbrengsten die niet binnen de afvalstoffenheffing vallen. Bij het stopzetten van het contract met de Afvalstoffendienst (ASD) is er geconstateerd dat we niet alle inkomsten hebben ontvangen over geleverde diensten. De inzameldienst Oss heeft niet betaald gekregen voor de locaties/adressen waar zij bedrijfsafval inzamelde. Osse bedrijven stonden ten onrechte niet op de lijst van de gemeente Oss, maar op de lijst van de ASD. Hierdoor zijn de opbrengsten € 250.000 niet aan ons betaald. We zijn overeengekomen dat de ASD deze gemiste inkomsten in 2025 alsnog uitbetaald. De kosten zijn in 2025 € 50.000 hoger. Daarnaast stellen we de begroting bij omdat we meer inkomsten verwachten van € 30.000 voor bedrijfsafval en € 45.000 voor compostering.

We hebben de kosten en opbrengsten van afval opnieuw berekend en aangepast volgens de koersnota afval en grondstoffen 2030. We verwachten € 1,4 miljoen aan hogere opbrengsten. Deze zijn nodig om hogere kosten af te dekken. We hebben hogere kosten die vooral door landelijke ontwikkelingen worden verklaard: • De kosten van Kwijtschelding stijgen met € 155.000 naar € 730.000 op basis van cijfers 2024. • De verwerkingskosten grof restafval en hout duurzaamheidsplein stijgen met € 371.000 door hoger aangeboden tonnage 2024. • We hebben lagere opbrengsten PMD grondstoffen huishoudelijk afval van € 365.000. • We brengen € 160.000 meer veegkosten ten laste van de afvalstoffenheffing conform strategische heroriëntatie. • De inzamelkosten huishoudelijk afval stijgen met € 67.000, onder andere door gewijzigde inzamelmethode oud papier. • We hebben hogere overslag – en transportkosten huishoudelijk afval € 56.000. • We verwachten € 50.000 lagere bijdragen aan de poort. • We hebben lagere huur - en energiekosten duurzaamheidsplein € 45.000 • We hebben hogere kosten software € 40.000. In de begroting 2026 stellen we de begrote onttrekking aan de reserve Afvalstoffenheffing naar beneden bij met € 100.000 zodat er sprake is van een 100% kostendekkende exploitatie. In 2025 stellen we de onttrekking aan de reserve afvalstoffenheffing bij van € 400.000 naar € 620.000. De teruggave van afvalstoffenheffing van in totaal € 1,4 miljoen vervalt per 1 januari 2026, door het afschaffen van “belonen” in het kader van “Afval scheiden loont”. Dit houdt in dat rechthebbende inwoners uitsluitend van het jaar 2025 nog een teruggave ontvangen. Met deze besparing kunnen we kostenstijgingen opvangen en een tariefverhoging van het basistarief afvalstoffenheffing voorkomen. Voor de burger die tot 2026 nog voor een teruggave in aanmerking kwam gaat de afvalstoffenheffing netto dus omhoog. Vanaf 2026 wijzigen we de grondslag voor belastinginning. We maken uitsluitend nog een onderscheid in een eenpersoonshuishouden, meerpersoonshuishouden en een meerpersoonshuishouden groot.

We actualiseren het rioleringsplan jaarlijks. We verwachten hogere jaarlijkse kosten van € 320.000. Het gaat om de kosten voor dagelijks onderhoud van € 185.000, onderhoud gemalen en drukriolering van € 70.000, inspectie van € 45.000 en preventief onderhoud kolken van € 20.000. We verwachten € 70.000 aan hogere opbrengsten door meer woningen. We stellen de afschrijvingstermijn bij van 60 naar 70 jaar omdat we verwachten dat de levensduur langer is. Hierdoor verlagen we het benodigde investeringsvolume en storten we € 250.000 minder in de voorziening ten behoeve van toekomstige investeringen. Per saldo verlopen de bijstellingen neutraal en daardoor blijft de rioolheffing ongewijzigd.

Naar aanleiding van de Eerste voortgangsrapportage 2025 IUP hebben we een voordelig resultaat op IUP projecten van € 55.000. De projecten Romeinenweg, Ridderstraat, Gasstraat Oost, Joannes Zwijsenlaan, Nieuwstraat Ravenstein, Linnenplein en Harnas e.o. sluiten we af met een voordeling resultaat op groot onderhoud van € 17.331. Daarnaast stellen we het budget bij van project Pastoor van de Kampstraat Geffen met een voordelig resultaat van € 37.500. Per saldo geeft dit een voordeel van € 55.000. We verwijzen voor meer informatie naar de Eerste voortgangsrapportage IUP in de bijlage van deze begroting.

We hebben het integraal beheerplan openbare ruimte opgesteld. We hadden een structureel nadeel vanwege het effect van de hogere aanbesteding in 2024 van maaibestekken en het onderhoud van beplantingen, meubilair, bebording, afvalbakken, het opruimen van zwerfafval en het leegmaken van de prullenbakken. In 2026 en 2027 kunnen we een deel van het tekort betalen uit de UPV subsidie (uitgebreide producentenverantwoordelijkheid). Vanaf 2028 zetten we een deel van het budget voor groot onderhoud IUP in zodat het tekort grotendeels opgelost is. We houden hier rekening mee in de actualisatie van het IUP 2025-2028. Hierna resteert een tekort van structureel € 160.000. Dit tekort lossen we op door een aantal maatregelen door te voeren vanuit de strategische heroriëntatie. Het gaat om meer veegkosten ten laste van de afvalstoffenheffing brengen, het beperken van de vervanging van dijkwegen en we hebben de afschrijvingstermijnen aangepast omdat we verwachten dat diverse onderdelen in de openbare ruimte langer meegaan. Daarnaast hebben we de begroting van het dagelijks en groot onderhoud geactualiseerd. Het jaarlijkse investeringsvolume van € 7.765.000 is vanaf 2029 niet meer toereikend en we verwachten een tekort van € 408.000 met een bijbehorende kapitaallast vanaf 2030 van € 20.000 per jaar. Omdat de werkvoorraad onderhanden projecten momenteel groter is dan de norm van € 6.500.000 verhogen we het investeringsvolume van 2029 nog niet. Zodra het gewenste investeringsniveau wordt bereikt dan voegen we de kapitaallasten toe aan de begroting. Dit betalen we dan uit diverse maatregelen uit de strategische heroriëntatie. Namelijk het bestekken borstelen vegen (maatregel 110), civiele kunstwerk opruimen in plaats van vervangen/onderhoud (maatregel 123), energiebesparing door dimbaar maken van nieuwe led armaturen (maatregel 125) en vervallen verkeerslichten Oostwal en Hertogensingel (maatregel 151).

In de programmabegroting 2025-2028 is besloten om een Soortenmanagementplan op te stellen en een bedrag € 850.000 te onttrekken uit de reserve Investeringsfonds Duurzaamheid. Deze onttrekking is niet nodig. Door aanpassing van subsidievoorwaarden kunnen we kosten voor het soortenmanagementplan betalen uit beschikbare subsidies voor isolerende maatregelen. In het bestedingsplan van de subsidies houden we rekening met het aantal te isoleren woningen. Indien de aantallen niet gehaald wordt, moeten subsidies terugbetaald worden en zouden we de kosten mogelijk niet kunnen dekken uit de subsidie. Er is een klein risico dat we dan alsnog het soortenmanagementplan betalen uit de reserve Investeringsfonds duurzaamheid.

Door te weinig uitvoeringscapaciteit en vertraging in projecten hebben we een nieuwe inschatting gemaakt van de kostenverdeling over de jaren 2025 tot en met 2029 voor het uitvoeringsprogramma klimaatadaptatie. Projecten schuiven door naar latere jaren. We begroten nu voor het uitvoeringsprogramma een onttrekking van totaal € 289.000 in 2025, € 455.000 in 2026, € 330.000 in 2027, € 476.000 in 2028.

Vanaf 2025 keert het Rijk extra middelen uit aan gemeente Oss om de uitvoering van klimaat en energiebeleid te stimuleren (CDOKE). We ontvangen € 1,3 miljoen jaarlijks extra. In totaal ontvangen we € 2,8 miljoen per jaar. Deze bedragen zijn in de Rijksbegroting structureel begroot, op basis daarvan gaan we er vanuit dat we dit ook structureel ontvangen. We creëren we een aantal vaste formatieplaatsen: 1,0 fte senior projectleider gebouwde omgeving, 1 fte junior projectleider klimaat, 1 fte beleidsmedewerker klimaat en energie en 3 fte projectmedewerkers gebouwde omgeving. Voor het restant stellen we een uitvoeringsplan op.

We stellen voor om voor de drie dijkprojecten langs de Maas (totaal 44 km) capaciteit beschikbaar te stellen. We verwachten de komende 10 jaar op basis van intern opgestelde businesscase (2025-2035) inzet van extra capaciteit met voldoende deskundigheid. De materiële kosten, waaronder de meekoppelkansen, worden in beginsel gedekt vanuit de reserve Dijkprojecten. Aan capaciteit hebben we een ontwerper (RO), coördinerend strateeg (LWE) en projectbegeleider (IBOR) nodig. In 2026 betalen we dit uit de reserve Meekoppelkansen Meanderende Maas waarvoor we eerder geld hebben gereserveerd. Het gaat om € 263.000. In 2027 verwachten we € 198.000 en in vanaf 2028 € 109.000 aan kosten. Hoewel er sprake is van een indirecte koppeling tussen deze kosten en de leges, stellen we toch voor om de uitvoeringskosten hieruit te betalen vanaf 2027.

We betalen een eenmalige bijdrage aan verenigingen ter compensatie van het stopzetten van inzet van vrijwilligers en de bijbehorende vergoedingen voor het inzamelen van oud papier die verenigingen daarvoor ontvingen. Het gaat om een bedrag van € 134.000 in 2026. We betalen dit uit de reserve afvalstoffenheffing.

Vanaf 2026 ontvangen we een decentralisatie-uitkering van in totaal € 2,8 miljoen. Deze uitkering is dan geen specifieke uitkering meer met verplichte besteding en verantwoording. De middelen zijn ook beschikbaar voor de periode 2027 tot en met 2030, maar de uitkeringsvorm na 2026 is nog niet bepaald.