Programma 9. Besturen in verandering van tijden

We stellen voor om jaarlijks € 35.000 beschikbaar te stellen voor voorbedrukte verkiezingsborden. Voorafgaand aan verkiezingen wordt deelnemende politieke partijen de mogelijkheid geboden om verkiezingsposters te plakken op, door de gemeente geplaatste, aanplakborden. Tot nu toe werden houten borden gebruikt die op 40 locaties werden neergezet. We stellen voor om vanaf de komende verkiezingen een ander systeem te gaan gebruiken. Voortaan willen we gaan werken we met voorbedrukte borden. Bij deze vorm leveren de politieke partijen digitaal een poster aan. De voorbedrukte borden zijn duurzaam, zien er netjes en professioneel uit en zijn daarnaast vandalismebestendig. Ook de nieuwe borden komen op 40 locaties in Oss te staan.

We vragen een bedrag van € 1 miljoen extra voor de organsiatieontwikkeling. Dit voor de jaren 2025 tot en met 2028. We hebben een nieuwe organisatievisie: ‘Wij zijn één Oss’. Een visie die richting geeft, verbindt en uitnodigt. Om aan deze organisatievisie handen en voeten te geven starten we een organisatie-ontwikkelprogramma “Wij zijn één Oss”. De kosten van de uitvoering schatten we voor de komende 4 jaar in op circa € 1,94 miljoen totaal. Hiervan kunnen we circa € 0,94 miljoen betalen uit de reserve organisatieontwikkeling. Daarom vragen we aanvullend twee keer € 0,5 miljoen voor de jaren 2026 en 2027.

We stellen voor om jaarlijks € 0,6 miljoen beschikbaar te stellen voor de vorming van een concernstaf. Aansluitend op de organisatieontwikkeling is het voor de complexe vraagstukken noodzakelijk om onze integrale en strategische beleidsmatige sturing te versterken. Hiervoor is het gewenst om een beknopte concernstaf vorm te geven die een sterke verbinding heeft met de vakafdelingen. Dit houdt in dat bestuurlijke prioriteiten en beleidsontwikkeling integraal worden benaderd en afgestemd, zodat de gemeente proactief inspeelt op maatschappelijke ontwikkelingen en toekomstbestendige keuzes maakt. Dit team zorgt voor samenhang tussen beleidsvelden en ondersteunt de organisatie bij strategische besluitvorming. Daarnaast signaleert de concernstaf trends en risico’s en adviseert het bestuur en de organisatie hierover. Dit draagt bij aan meer samenhangende beleidsontwikkeling en strategische visie; meer proactieve externe positionering (lobby, samenwerking); meer onderbouwing met data en financiële analyse. De noodzakelijke capaciteit voor deze concernstaf bedraagt jaarlijks ca. € 0,6 miljoen. Bij de kadernota 2026 is aangegeven dit bij de programmabegroting 2026-2029 integraal af te wegen.

We stellen voor om € 0,2 miljoen per jaar beschikbaar te stellen voor aanpassingen in de organisatie/ bedrijfsvoering. De vorming van de concernstaf, en de recente vorming van een team facilitair, maakt het noodzakelijk om aanpassingen te doen in de organisatie van bedrijfsvoering. Hiermee zorgen we voor adequate aansturing en personeelszorg. Dit is nodig voor versterking / uitbreiding van het management (teamleider Juridische zaken, inkoop en bestuursondersteuning en teamleider KCC). Bij de kadernota 2026 is besloten dit bij de programmabegroting 2026-2029 integraal af te wegen. Op grond daarvan stellen wij voor om hiervoor € 0,2 miljoen structureel op te nemen.

We stellen voor om incidenteel € 66.000 voor de jaren 2026 en 2027 beschikbaar te stellen ten behoeve van een coördinator Maatschappelijk verantwoord opdrachtgeven en inkopen (MVOI). We vinden het belangrijk om als gemeente het Manifest duurzaamheid te ondertekenen. Hiervoor is een plan van aanpak opgesteld en dat vraagt begeleiding voor een periode van 2 jaar.

De gemeenteraad stelt voor om extra capaciteit beschikbaar te stellen voor raadscommunicatie. Dit betekent structureel € 36.000 extra kosten. In de kadernota 2026-2029 is aangegeven dat de gemeenteraad de intensivering van de raadscommunicatie voortzet. In het Fractievoorzittersoverleg van 22 september 2025 is besloten om de raadscommunicatie vanaf 2026 dan ook beter te borgen, ook kijkend naar de verkiezingen in 2026. In het kader daarvan wordt de formatie van de Raadsgriffie uitgebreid met 0,4 fte specifiek voor raadscommunicatie. De financiële consequenties bedragen € 36.000 per jaar. De formatie-uitbreiding is ook besproken en akkoord bevonden in de werkgeverscommissie van de raadsgriffie.

Voor de periode 2025 tot en met 2028 vragen we in totaal € 1,7 miljoen voor het doorontwikkeling van ons personeelsbeleid en organisatie. We zien een toename van complexiteit in vraagstukken en daardoor een verschuiving in gevraagde competenties en vaardigheden. Daarnaast is onze organisatie gegroeid in aantal medewerkers en dit vraagt meer ondersteuning en andere manier van samenwerken. We bevinden ons in een krappe arbeidsmarkt en om uitstroom van medewerkers te voorkomen, vraagt aantrekkelijk werkgeverschap. Daarnaast hebben we te maken met een hoog ziekteverzuim, wat we willen terugdringen in de komende 2 jaar. De basis willen we ook op orde brengen binnen P&O, waarbij we kwaliteit en vindbaarheid van informatie willen verbeteren en ons willen richten op een goede data-sturing. Dit doen we met een nieuw E-HR systeem, we bouwen aan een HR-dashboard en actualiseren onze regelingen en content.

We moeten onze huidige subsidieadministratie vervangen omdat deze vanaf 2027 niet meer ondersteund worden door de huidige leverancier. Dit betekent een nieuwe (Europese) aanbesteding. Voor incidentele implementatiekosten ramen we € 50.000 in 2026. De structurele kosten worden opgevangen binnen de ICT budgetten. Daarnaast hebben we een afrekening over de jaren 2023 en 2024 gehad van de huidige leverancier van € 40.000. Dit betekent een eenmalig nadeel in 2025. Daarnaast verwachten we hogere kosten voor fiscale advisering in het kader van horizontaal toezicht van de belastingdienst van € 50.000. Dit betalen we uit de reserve fiscale adviezen. Voor inzet van robotisering (RPA) zijn de kosten € 20.000. Dit zijn aanloopkosten voor de business case die hiervoor in het kader van de bezuinigingsoperatie wordt gemaakt.

De organisatie van de tussentijdse Tweede Kamerverkiezingen in oktober 2025 en de daaropvolgende gemeenteraadsverkiezingen in maart 2026 vraagt om extra financiële middelen. Het gaat om € 120.400 in 2025 en € 86.000 in 2026. We moeten twee verkiezingen organiseren binnen korte tijd en daar is tijdelijk externe ondersteuning voor nodig. We investeren in de expertise van het huidige verkiezingsteam door personeelsverloop en verschuivingen. Ook de recente wijzigingen in de Kieswet, zorgen dat er kennis nodig is om het proces op de juiste manier te laten verlopen. Tijdelijke capaciteit voorziet in die behoefte en draagt bij aan kennisoverdracht richting interne medewerkers, zodat in de toekomst meer structurele expertise in huis is. Het nodig om collega’s vrij te spelen voor verkiezingswerkzaamheden. Daarnaast is extra tijdelijke capaciteit nodig voor het kunnen waarborgen van de continuïteit van de dienstverlening aan inwoners, reguliere werkzaamheden binnen Burgerzaken moeten blijven doorgaan. Het uitgangspunt blijft dat inwoners tijdig geholpen worden: maximaal 5 werkdagen wachttijd voor een afspraak bij Burgerzaken. De kosten voor 2026 betreffen onder andere een locatieonderzoek. Onze stembureaus moeten voldoen aan de toegankelijkheidseisen. Op basis van de aandachtspunten van het onderzoek tijdens de vorige verkiezingen en de handreiking toegankelijkheid van de VNG voeren we dit onderzoek in eigen beheer uit. Als hieruit blijkt dat er stembureaus in eigendom van de gemeente zijn die aangepast moeten worden, brengen we dit later in beeld.

We hebben een incidenteel voordeel van € 90.000 in 2026 en 2027. We verwachten meer aanvragen voor reisdocumenten. Dit heeft te maken met de zogenaamde reisdocumentenpiek, die loopt van 2024 tot 2029. De geldigheidstermijn van reisdocumenten is verlengd van 5 jaar naar 10 jaar. Dat is ingegaan op 14 maart 2014. Daardoor hebben we sinds 2024 te maken met een hogere vervangingsaanvraag. In 2026 en 2027 verwachten we dat de aanvragen hun hoogste piek bereiken. Dit levert extra opbrengsten op voor de gemeente. Een deel van deze extra opbrengsten wordt gebruikt om personeel in te huren. Het extra personeel is nodig om de piek in reisdocumenten te kunnen verwerken naast de reguliere (wettelijk) werkzaamheden.

Bij de programmabegroting 2025 is besloten om een nieuwe reserve te vormen voor de Schadewijk. Op basis daarvan wordt dit jaar € 1 miljoen gestort in de reserve. Vanuit het Programma Schadewijk gaan we de komende jaren extra investeren in de Schadewijk. Met als ambitie dat elk kind in de Schadewijk kansrijk opgroeit en dat alle inwoners in gezonde omstandigheden in een fijne straat of buurt wonen en leven. De koers en kaders van het Programma Schadewijk staan in de Integrale Gebiedsvisie Schadewijk. Deze is door de gemeenteraad in oktober 2024 vastgesteld. De komende jaren gaan we aan de slag met de uitvoering van de visie op maatschappelijke voorzieningen via verschillende deelopdrachten. Hierbij gaan er grote veranderingen in de wijk plaats vinden rondom de basisscholen, de maatschappelijke opvang en woningbouwontwikkelingen. We hebben hiervoor ontwikkelbudget nodig. Dit gebruiken we onder meer voor het visualiseren van het toekomstperspectief van de wijk, het ontwikkelen van een monitoring voor het meten van de resultaten op korte, middellange en lange termijn en het bekostigen van extra capaciteit en expertise t.b.v. de integrale gebiedsaanpak. We schatten in dat we voor de jaren 2026 tot en met 2029 jaarlijks een bedrag van € 100.000 nodig hebben. Deze kosten betalen we uit de reserve Schadewijk. Daardoor is de wijziging budgettair neutraal.

In 2025 zijn de kosten voor soft- en hardware eenmalig € 163.000 lager dan begroot. De structurele kosten zijn circa € 50.000 hoger. Dit voordeel betreft een saldo van een nadeel dat ontstaat door indexatie en autonome groei (€ 0,2 miljoen) en een voordeel door inkoopvoordelen en door vertraging van projecten. Concreet realiseren we inkoopvoordeel voor VM Ware (€ 193.000) en Office (€ 86.000) en is er sprake van vertraging bij implementatie Burgerzaken (€ 77.000), en de inrichting van het zaaksysteem (€ 18.000). Dit structurele voordeel zetten we in voor ontwikkelingen in ICT kosten. We zetten dit vanaf 2025 in voor structureel € 39.000 extra onderhoudskosten vanuit de verbouwing voor de audiovisuele apparatuur, vanaf 2026 voor structureel € 53.000 extra kosten voor ons nieuwe subsidiesysteem, vanaf 2026 voor structureel € 15.000 extra kosten voor de kosten van de software van onze bezoekersschermen en vanaf 2027 structureel € 35.000 voor de nieuwe vak applicatie Geldzorgen.

We hebben in 2025 hogere kosten van €135.000 voor de eenmalige inrichtingskosten van een nieuw E-HRM systeem. Met dit systeem kunnen we bouwen aan een HR-dashboard en actualiseren van onze regelingen en content. De structurele kosten van dit E-HRM systeem kunnen we opvangen uit de huidige budgetten.

We hebben het meerjarige bestedingsplan van de reserve Bestaanszekerheid geactualiseerd. We verwachten in de periode 2025 tot en met 2028 afgerond € 1.436.000 uit te geven van de beschikbare € 1.942.000. We hadden al voor € 806.000 aan onttrekkingen geraamd. Daar bovenop verwachten we voor de periode 2025 tot en met 2028 nog € 630.000 te onttrekken. De belangrijkste posten daarin zijn: Als eerste geven we € 338.000 uit voor de kosten van einde lening inburgeringsplichtig (ELIP). De middelen zijn vanuit het Rijk hiervoor beschikbaar gesteld. Als tweede besteden we € 147.000 voor gemeentelijk schuldenbeleid. Dit is voor preventie en het verbeteren van communicatie van schuldhulpverlening. Als derde onttrekken we een bedrag van € 109.000 in 2028 voor extra capaciteit voor vroegsignalering en bijzondere bijstand om de gevolgen van de energiecrisis voor huishoudens zoveel mogelijk te beperken. De gevolgen van de energiecrisis lopen door tot en met 2028 en daarmee ook de inzet. Als vierde besteden we in 2025 en 2026 € 23.000 voor crisisaanpak. Dit is nodig door een toename binnen de doelgroep Jongeren (Werk). De resterende middelen van afgerond € 506.000 bestaan uit € 370.000 betreft resterende crisismiddelen (TOZO en TONK middelen), € 77.000 resterende middelen voor gemeentelijk schuldenbeleid en € 59.000 rijksmiddelen voor de uitvoering van inburgering. Als het Rijk nog met extra middelen voor de uitvoering van inburgering komt, dan zullen de inburgeringsmiddelen in de reserve vrijvallen. Voor de resterende crisismiddelen en resterende middelen voor gemeentelijke schuldenbeleid ligt er op dit moment geen bestedingsplan. Aanvraag voor inzet van de middelen zal plaatsvinden op het moment dat er een financieel knelpunt gerelateerd aan inkomenszekerheid en werkzekerheid ontstaat.

We hebben het meerjarige bestedingsplan van de reserve voor het versterken van de gemeentelijke dienstverlening voor kwetsbare groepen geactualiseerd. Naar aanleiding van de Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK) heeft het kabinet voorstellen gedaan om de dienstverlening vanuit de overheid fundamenteel te verbeteren. Het Rijk heeft hiervoor tot en met 2027 middelen beschikbaar gesteld. De middelen worden ingezet voor drie thema’s: vakmanschapsontwikkeling, rechtsbescherming en digitalisering. We verwachten in de periode 2025 tot en met 2029 afgerond € 1.930.000 uit te geven van de beschikbare € 2.334.000. We hadden al voor € 2.039.000 aan onttrekkingen geraamd voor de periode 2025 tot en met 2028. Enkele uitgaven verschuiven naar een ander jaar, omdat de uitgaven later gaan plaats vinden dan eerder was ingeschat. De verwachte uitgaven voor 2025 tot en met 2029 vallen per saldo € 109.000 lager uit en gaan we minder onttrekken uit de reserve. Dit komt door hogere kosten voor vakmanschapsontwikkeling (€ 38.000), lagere kosten rechtsbescherming (€ 197.000) en hogere kosten voor digitaliseren (€ 50.000). De resterende middelen zijn afgerond € 0,4 miljoen en verwachten we voor een deel uit te geven aan fase 2 van de implementatie van het regiesysteem en voor een deel te gebruiken om eventuele tegenvallers binnen het meerjarige bestedingsplan op te kunnen vangen.

We hebben de investeringen voor ICT (de vervangingskalender) geactualiseerd. Een aantal ICT investeringen is vertraagd, maar er zijn ook projecten juist naar voren gehaald. We hadden vorig jaar gepland om de laptops in 2024, 2025 en 2026 te vervangen. De laptops worden nu volledig vervangen in 2025 vanwege ICT ontwikkelingen. Hiervoor stellen we een extra investeringskrediet van € 800.000 in 2025 beschikbaar. De diverse ontwikkelingen leiden tot een wijziging in de jaarlijkse investeringslasten. We hebben een incidenteel voordeel van € 140.000 in 2026, van € 159.000 in 2027 en van € 80.000 in 2028.

We draaien de geplande onttrekking uit de reserve Dienstverlening van € 157.000 terug. We gaan in 2025 geen activiteiten uitvoeren voor het programma dienstverlening. Een herziening is nodig. De reserve blijft beschikbaar voor latere jaren. We werken aan een nieuw plan voor besteding vanaf 2026 ten behoeve van het versterken van de dienstverlening.

We heffen de reserve WW-lasten in 2025 op en onttrekken het volledig beschikbare bedrag. Dit is besloten bij de programmabegroting 2025-2028 omdat de reserve niet meer nodig is. We hadden voor 2025 een onttrekking begroot van € 225.000. Het beschikbare saldo in de reserve is echter maar € 190.000. Daarom passen we de onttrekking aan en hebben we een eenmalig nadeel van € 35.000 in 2025.

We ontvangen dit jaar € 198.000 en in 2026 € 87.000 extra in verband met het wetsvoorstel Participatiewet in Balans. Dit is een initiatief om de participatiewet te vereenvoudigen en te verbeteren, met name door meer maatwerk, versoepeling van regels en een menselijkere aanpak. Het geld wat we ontvangen is vooral voor de implementatie van de wet.

We ontvangen extra gelden voor register externe veiligheidsrisico. Het gaat om € 2.000 in 2025 en 2026.